સપ્ટેમ્બર 2025ની રાતે આકાશમાં એક અદભુત ખગોળીય ઘટના જોવા મળશે. આ ઘટના છે પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ (Total Lunar Eclipse 2025), જેને ભારત સહિત વિશ્વના અનેક દેશોમાં સાફ આકાશ હોય ત્યારે સરળતાથી જોઈ શકાશે।
આ દરમિયાન ચંદ્ર ધીમે ધીમે પૃથ્વીની છાયામાં પ્રવેશ કરશે અને તેનો રંગ ગાઢ લાલ અથવા નારંગી થઈ જશે, જેને Blood Moon કહેવામાં આવે છે।
આ Lunar Eclipse September 2025 ખાસ છે કારણ કે તે પૂર્ણિમા (Full Moon) ના દિવસે થશે, જેનો ધાર્મિક અને વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી વિશેષ મહત્ત્વ છે।
ભારતમાં ચંદ્રગ્રહણનો સમય (7-8 સપ્ટેમ્બર 2025)
ભારતના તમામ રાજ્યોમાં આ ચંદ્રગ્રહણ સ્પષ્ટ રીતે દેખાશે. નીચે ચંદ્રગ્રહણના દરેક તબક્કાનું સાચું સમય (IST) આપવામાં આવ્યું છે:
| ચંદ્રગ્રહણનો તબક્કો | સમય (IST) |
|---|---|
| ઉપછાયા ગ્રહણ શરૂ | 08:58 PM (7 સપ્ટેમ્બર) |
| આંશિક ગ્રહણ શરૂ | 09:57 PM |
| પૂર્ણ ગ્રહણ શરૂ | 11:00 PM |
| મહત્તમ ગ્રહણ (મધ્ય તબક્કો) | 11:41 PM |
| પૂર્ણ ગ્રહણ સમાપ્ત | 12:22 AM (8 સપ્ટેમ્બર) |
| આંશિક ગ્રહણ સમાપ્ત | 01:26 AM |
| ઉપછાયા ગ્રહણ સમાપ્ત | 02:25 AM |
- કુલ સમયગાળો: લગભગ 5 કલાક 27 મિનિટ
- પૂર્ણ ગ્રહણ (Total Lunar Eclipse) સમયગાળો: 1 કલાક 22 મિનિટ (82 મિનિટ)
ચંદ્રગ્રહણ 2025 કયા દેશોમાં જોવા મળશે
આ ચંદ્રગ્રહણ એક વિશ્વવ્યાપી ખગોળીય ઘટના છે અને તે 80થી વધુ દેશોમાં જોવા મળશે।
એશિયા (Asia):
- ભારત
- નેપાળ
- પાકિસ્તાન
- બાંગ્લાદેશ
- શ્રીલંકા
- ચીન
- જાપાન
- દક્ષિણ કોરિયા
- ઈન્ડોનેશિયા
- થાઇલેન્ડ
- મ્યાનમાર
- સિંગાપોર
- મલેશિયા
- વિયેતનામ
- ફિલિપાઇન્સ
યુરોપ (Europe):
- યુનાઇટેડ કિંગડમ (UK)
- જર્મની
- ફ્રાન્સ
- ઇટાલી
- સ્પેઇન
- ગ્રીસ
- પોલેન્ડ
- રશિયા
- નૉર્વે
- સ્વીડન
- ફિનલેન્ડ
આફ્રિકા (Africa):
- દક્ષિણ આફ્રિકા
- ઇજિપ્ત
- નાઇજીરીયા
- કેન્યા
- તાન્ઝાનિયા
- ઇથિયોપિયા
- ઘાના
ઓસ્ટ્રેલિયા અને ઓશનિયા (Australia & Oceania):
- ઓસ્ટ્રેલિયા
- ન્યુઝીલેન્ડ
- પાપુઆ ન્યુ ગિની
મધ્ય પૂર્વ (Middle East):
- સાઉદી અરેબિયા
- UAE (યુનાઇટેડ અરબ એમિરેટ્સ)
- કતાર
- ઓમાન
- ઇરાન
- ઇરાક
- તુર્કી
નોંધ: ઉત્તર અમેરિકા અને દક્ષિણ અમેરિકા ના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં આ ચંદ્રગ્રહણ જોવા મળશે નહીં।
સપ્ટેમ્બર 2025ની પૂર્ણિમા – કોર્ન મૂન
આ ચંદ્રગ્રહણ સપ્ટેમ્બરની પૂર્ણિમા (Full Moon) ના દિવસે થશે, જેને કોર્ન મૂન (Corn Moon) કહેવાય છે।
- પૂર્ણિમાનો શિખર સમય: 7 સપ્ટેમ્બર 2025, રાત્રે 09:08 IST
આ સમયે ચંદ્ર આકાશમાં સૌથી તેજસ્વી દેખાશે અને ગ્રહણની શરૂઆતનો દ્રશ્ય અત્યંત આકર્ષક રહેશે।
ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન ચંદ્ર લાલ કેમ દેખાય છે?
પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન ચંદ્રનો રંગ ગાઢ લાલ કે નારંગી દેખાવાનું વૈજ્ઞાનિક કારણ છે:
- જ્યારે પૃથ્વી, સૂર્ય અને ચંદ્ર વચ્ચે આવી જાય છે, ત્યારે સૂર્યપ્રકાશ સીધો ચંદ્ર સુધી પહોંચતો નથી।
- પૃથ્વીનું વાયુમંડળ વાદળી કિરણોને અટકાવી દે છે અને લાલ તથા નારંગી કિરણોને ચંદ્ર સુધી પહોંચવા દે છે।
- આ કારણે ચંદ્ર Blood Moon ના રૂપમાં લાલ રંગનો દેખાય છે।
મહત્વપૂર્ણ: ચંદ્રગ્રહણને નગ્ન આંખે જોવું સંપૂર્ણ સુરક્ષિત છે અને તેમાં કોઈ વિશેષ ચશ્માની જરૂર નથી।
ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં ચંદ્રગ્રહણ (Chandra Grahan) ખૂબ જ મહત્વ ધરાવે છે।
ચંદ્રગ્રહણ શરૂ થવાના 9 કલાક પહેલા સૂતક કાળ (Sutak Period) શરૂ થાય છે। આ સમય દરમિયાન નીચેના નિયમોનું પાલન કરવામાં આવે છે:
- ભોજન અને પાણીનું સેવન ટાળવું
- પૂજા-પાઠ અને જપ કરવો
- ગર્ભવતી સ્ત્રીઓ અને બાળકોને ઘર અંદર જ રાખવા
- ગ્રહણ પછી સ્નાન કરવું અને ઘરની સફાઈ કરવી
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર આ ચંદ્રગ્રહણ વિવિધ રાશિઓ પર અલગ અલગ અસર કરી શકે છે।
કેટલાક માટે આ સમય સકારાત્મક રહેશે, જ્યારે કેટલાક માટે આ આત્મચિંતન અને સાવચેતીનો સમય હશે।
ચંદ્રગ્રહણ જોવા માટેની સૂચનાઓ
- ખુલ્લું સ્થાન પસંદ કરો: જ્યાં આકાશ સ્પષ્ટ દેખાય।
- હવામાનની માહિતી મેળવો: વાદળો કે વરસાદ દ્રશ્યમાં અવરોધ પેદા કરી શકે છે।
- દૂરબીન કે ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરો: ચંદ્રની સપાટી વધુ સ્પષ્ટ જોવા માટે।
- ફોટોગ્રાફી માટે ટ્રાઇપોડનો ઉપયોગ કરો: નાઇટ મોડનો ઉપયોગ કરો।
- પરિવાર સાથે માણો: આ અનુભવોને સામૂહિક રીતે માણવું વધુ આનંદદાયક બને છે।
નિષ્કર્ષ
7 અને 8 સપ્ટેમ્બર 2025 ની રાતે થનારું પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ (Total Lunar Eclipse 2025) ભારત સહિત એશિયા, યુરોપ, આફ્રિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયાના અનેક દેશોમાં સ્પષ્ટ જોવા મળશે।
ભારતમાં આ ગ્રહણનું પૂર્ણ તબક્કો (Total Eclipse Phase) 11:00 PM થી 12:22 AM IST સુધી રહેશે। આ વર્ષનું છેલ્લું પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ હોવાથી તેનો ખગોળીય અને ધાર્મિક મહત્વ ખૂબ ઊંચો છે।
આ ચંદ્રગ્રહણ માત્ર વૈજ્ઞાનિક જ નહીં, પણ સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી પણ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે।
તમારા પરિવાર અને મિત્રોને સાથે રાખીને આ અદભુત ખગોળીય ઘટનાનો આનંદ માણો અને તેને યાદગાર બનાવો।
